Jest jakieś powszechne szaleństwo w młodych Hiszpanach, którzy na przestrzeni rozwoju swojej kultury mają kilka tradycyjnych "świąt" których obchody skupiają na sobie uwagę mediów całego świata. Jednym z nich są popularne fiesty ku czci patrona miasta Pampeluny - świętego Fermina, kiedy to wąskimi uliczkami miasta organizuje się słynne gonitwy byków - encerros. Drugim niezwykle barwnym zwyczajem mieszkańców Półwyspu Iberyjskiego jest organizowana w Buñol (prowincja Walencja) La tomatina. Uczestnicy tego święta obrzucają się nawzajem pomidorami.

Bitwa na pomidory odbywa się w ostatnią środę sierpnia i przyciąga tysiące turystów z całego świata. Historia Tomatiny sięga ostatniej środy sierpnia roku 1945. Miejscowa młodzież, podobnie jak większość mieszkańców, znajdowała się na głównym rynku Buñol, gdzie obecnie świętuje się Tomatinę, biorąc udział w tradycyjnej paradzie gigantes y cabezudos (popularne w wielu miejscowościach Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej parady wielkich figur przedstawiających ludzkie postaci związane z historią i mitologią).


Między grupą młodzieńców, którzy także chcieli wziąć udział w paradzie, a tymi którzy brali w niej udział doszło do przepychanek. Po upadku jednego z uczestników wywiązała się wzajemna bójka znajdujących się tam osób. Los chciał, by w sąsiedztwie znajdował się sklep z warzywami, ze skrzyniami pełnymi pomidorów wystawionych na ulicę na sprzedaż. Młodzież zaczęła obrzucać się nawzajem dorodnymi pomidorami aż do chwili interwencji sił porządkowych, które zakończyły bitwę skazując odpowiedzialnych za zniszczenie warzyw na grzywnę.

Rok później, ci sami sprawcy powtórzyli utarczkę, tym razem jednak przynosząc pomidory ze swoich domów. Podobnie jak przed rokiem zostali rozdzieleni przez siły porządkowe. Powtarzając bitwę co roku stała się on zwyczajem, mimo braku oficjalnego charakteru i zgody burmistrza Buñol. Również pierwsi uczestnicy nie mieli pojęcia o zapoczątkowanej przez nich tradycji.

Na początku lat 50 zarząd miejski zabronił organizowania Tomatiny, co jednak nie powstrzymało niektórych uczestników, którzy kontynuowali zapoczątkowaną tradycję mimo licznych aresztowań. Mieszkańcy domagali się zniesienia zakazu, a ich upór doprowadził w końcu do uchylenia decyzji przez ratusz. Każdego roku przybywało coraz więcej uczestników z torbami wypełnionymi pomidorami.

W 1957 roku Tomatina została definitywnie uznana przez władze miasta i w kolejnych latach zaczęła być promowana jako część corocznych obchodów miasta.

Od 1980 roku dostawy pomidorów są zapewniane przez władze miasta, które co roku zwiększają ilość używanych do bitwy warzyw. Wraz z tym wzrostem zwiększa się także liczba uczestników, którzy ściągają do Buñol z całego świata. 27 sierpnia 2002 hiszpańskie Ministerstwo Turystyki uznało Tomatinę za Święto o Międzynarodowym Walorze Turystycznym.

Redaktor: Dawid Szymczak