Tegoroczny sezon zimowy cieszyć może tych, którzy na zimie zarabiają. Obfitość śniegu i zimno towarzyszyło nam aż do pierwszych dni kwietnia. Największą niespodziankę sprawił nam jednak marzec. Najbardziej przekonały się o tym przylatujące do nas Bociany, Gęsi i Czaple. Także rodzime zwierzęta leśne brodząc w śniegu z trudem skubały przemarznięte liski zbóż ozimych. Wiele nadleśnictw intensywnie organizowało dokarmiane zwierzyny, która pomnaża straty w uprawach.

Efektowny koniec zimy na zachodzie Polski skrócił wiosnę o przynajmniej 3 tygodnie. Jest 8 kwietnia a pokrywa śnieżna i noce z temperaturą poniżej zera sprawiają, że nie ruszyła jeszcze wegetacja roślin. Niebawem się to zmieni, ale warto się zatrzymać na marcu, który na półkoli północnej był jednym z najzimniejszych w tym 50- leciu.

Grafika poniżej przedstawia dobowe wartości odchylenia temperatury powietrza od średniej wieloletniej w marcu. O dziwo tam gdzie powinno być najcieplej, było w rzeczywistości najzimniej. W Kaliszu i Zielonej Górze było zimniej aż o 5 st C niż przeciętnie. Marzec nie okazał się tak zimny na południu i wschodzie kraju - Rzeszów, Kraków, tylko 3,5 st C chłodniej niż w wieloleciu.

Średnie odchylenie temperatury powietrza w marcu na poziomie 2m nad gruntem [C]

Odwrócony rozkład temperatury to wynik sterowania napływu powietrza z północy i północnego wschodu. Te kierunki wiatru bowiem wyraźnie przeważały w marcu. Północ i zachód kraju przeważnie znajdował się w strefie podwyższonego ciśnienia, związanego z wyżem znad Skandynawii. Południe i wschód Polski częściej dostawał się w zasięg bardzo śnieżnych niżów o śródziemnomorskim rodowodzie. Duże zachmurzenie i adwekcja nieco cieplejszego powietrza sprawiła że marzec na wschodzie nie był tak mroźny.

Chcąc przedstawić dzienny przebieg temperatury w stosunku do średniej wieloletniej widać, że po dość ciepłym początku miesiąca około 8 marca nastąpił silny nawrót zimy, która z żelazną konsekwencją trwała do końca miesiąca. Na przykładzie najchłodniejszej stacji - Kalisza można odczytać, że tuż po pierwszym dniu wiosny zima ani na trochę nie odpuściła, wręcz przeciwnie, zaatakowała przynosząc spadek temperatury poniżej -17 st C. Warto dodać, że tej doby przy gruncie notowano 25 stopniowe mrozy.

Blokada wyżowa zaznaczyła się także w rozkładzie opadów. Widać to po małej ilości opadów na północy i zachodzie Polski. Najmniej śniegu spadło na północy Mazowsza i Podlasiu - ok. 10 mm. Najwięcej bo 66 mm spadło na Podkarpaciu. Było to związane z ogromnymi śnieżycami jakie nawiedziły południowy wschód Polski w połowie marca. I tak mieliśmy szczęście bowiem główna strefa opadów śniegu przetoczyła się przez Ukrainę, Białoruś i Rosję.

Suma opadów w marcu [mm]

Na diagramie poniżej zaznaczona jest krzywa prezentująca stopniową kumulację opadów. Marzec rozpoczął się dość przeciętnie, jednak od 8 dnia, opady przekraczały krzywą średniej wieloletniej dla tej stacji. Nadmiar pod koniec miesiąca osiągnął wartość 37 mm. Oznacza to, że spadło raz tyle wody ile spada przeciętnie w tym okresie.

Różnicę po między tym co spadło w marcu tego roku, a średnią wieloletnią z tego miesiąca, prezentuje poniższa mapka Polski. Widać zatem anomalię opadową, która najmniejsza była w Wielkopolsce, tutaj bowiem wartości odchylenia od średniej są najbliższe zeru. Widać też głęboki podział w rozkładzie opadów. Kiedy na Podkarpaciu ich nadmiar sięgnął 37 mm, to w tym samym okresie na Pomorzu deszczomierze zmierzyły 30 mm deficytu opadów.

Nadmiar i deficyt opadów na obszarze Polski w stosunku do średniej wieloletniej dla marca [mm]

Pomimo tego że opadów sumarycznie było mniej niż zwykle to już pokrywa śnieżna jaką utworzyły w niskich temperaturach, zalegała od 20 do 31 dni. W tym roku śnieg leżał wyjątkowo długo. Z jednej strony ochroniło to roślinność przed wymarzaniem i wysmalaniem, ale tak długi okres jej zalegania może sprawić że uprawy rolne pod nią mogą zostać zaatakowane przez rozmaite choroby grzybowe np. pleśń śniegową. Innym istotnym problemem jest kumulacja opadów pod postacią śniegu, którego w górach jest jeszcze całkiem sporo 100-140 cm. Jego roztopy zaznaczą się niebawem w przepływach rzek.

Tak czy inaczej tegoroczny marzec zostanie na długo w naszej pamięci, gdyż zamiast zaprosić oczekiwaną przez wszystkich wiosnę, wypchnął ją daleko na południe, zamykając Europę w zimowej pułapce, z której wydostaniemy się dopiero w drugiej dekadzie kwietnia.

Redaktor: Dawid Szymczak

« powrót