Słyszy się o tej wyspie podczas potężnych erupcji wulkanów paraliżujących przestrzeń powietrzną nad Europą, lub kiedy na mapie pogody prezenter przedstawia nam rozległe obszary głębokich niżów atmosferycznych.

Pochmurna, wietrzna i zimna Islandia przez wiele lat odpychała ruch turystyczny. Odwiedzana jedynie przez marynarzy ze statków rybackich na pierwszy rzut oka nie może przyciągać spragnionych wypoczynku turystów.

Położona pod kołem podbiegunowym wyspa jest jednocześnie mroźna jak i gorąca. Zestawienie tych dwóch skrajności tworzy nieprawdopodobną scenerię zmagania się dwóch żywiołów. „Przygniecioną” lodowcami górskimi Islandię można przemierzać przez wiele godzin nie napotykając żadnych oznak życia. Na pozór spokojna ziemia, jakby tylko czekała by wyrzucić z impetem setki ton popiołów, głazów i lawy.

Kiedy na Islandię

Naturalnie w obszarach okołobiegunowych korzystniej jest wybrać letni termin zwiedzania uroków tej wyspy. Cechą charakterystyczną klimatu Islandii jest pewne przesuniecie pór klimatycznych w stosunku do kalendarza. Miesiącem najchłodniejszym jest w większości przypadków luty, a często chłodniejszy od stycznia bywa marzec.

Wiosna przychodzi z wyraźnym opóźnieniem. Najcieplejszym natomiast miesiącem z reguły jest sierpień, a nie lipiec. Pamiętać należy jednak o tym że na Islandii brak jest klimatycznego lata (powyżej 15 st C). Średnie temperatury najcieplejszych miesięcy wynoszą bowiem niewiele ponad 10 st C.

Trzeba jednak zważyć na to, że to tylko średnia wartość, możemy więc w zależności od napływu powietrza spodziewać się zarówno pogody pod krem UV jak pod lepienie bałwana. Miesiącem z najmniejszą sumą opadów jest czerwiec, uważany przez sporą rzeszę podróżników za najlepszy okres na eksplorowanie wyspy

Inną cechą islandzkiej aury jest jej dynamika i zmienność. W ciągu jednego dnia możemy mieć tutaj wszystkie pory roku. Brak jest długich okresów stabilnej pogody. Zważywszy na to, wybierając się w podróż na w głąb wyspy, należy przygotować się na każdy typ pogody. Okazać się może, że podczas islandzkiego lata niezbędne będą rękawiczki, odzież przeciwdeszczowa, czy ocieplacze.

Tutaj bowiem tworzą się głębokie atlantyckie niże, mające wpływ na kształtowanie się sytuacji pogodowej w północnej i środkowej części Europy. Takim formowaniu się układów barycznych sprzyjają duże wahania ciśnienia, a związana z tym dynamika pogodowa sprawia, że charakterystyczną cechą klimatu są częste, praktycznie nieustanne wiatry. Większość dni w roku jest pochmurnych, z opadami deszczu, śniegu lub mżawki.

Zdarzają się jednak okresy ze słoneczną i przyjemną pogodą dzięki której można ruszyć w głąb wyspy. Z aktualną sytuacje pogodową i prognozą dla Islandii można się zapoznać na stronie http://en.vedur.is/

Wybierając letni termin wyprawy nie musimy martwić się o koniec dnia, tego bowiem nie może nam zabraknąć z racji na jego 21 godzinną długość. Inaczej było by w grudniu, gdzie na zwiedzanie mamy tylko 4 godziny i 7 minut.

Przemierzając Islandię nie spodziewajmy się podróży pociągiem, nie ma tam ani kilometra linii kolejowej. Rozwinięty jest za to transport samochodowy.

Należy rozejrzeć się za dobrym samochodem terenowym, gdyż wiele jest tutaj bezdroży. Pamiętać trzeba też o surowości klimatu, bardzo dużych odległościach między obszarami zamieszkanymi oraz gwałtownych zmianach warunków atmosferycznych, niezależnie od pory roku.

Podobnie jak w Europie na islandzkiej wyspie asfaltuje się drogi, pomimo tego jest wiele dróg nie utwardzonych, szutrowych, często są one bardzo wąskie (na szerokość jednego samochodu); dotyczy to również mostów.

Drogi w górach w środkowej części Islandii mają nawierzchnię szutrową, nie utwardzoną. Większość dróg w górach jest otwarta tylko w okresie letnim. Dlatego do poruszania się po nich niezbędny jest samochód z napędem na cztery koła. Ostatnio rozwijać zaczął się też dynamicznie transport lotniczy.

Pagóry i doliny

Islandia jest wyspą o urozmaiconej rzeźbie terenu, zbudowaną głównie z młodych, dopiero co wylanych skał bazaltowych. Teren ten w wielu miejscach poprzecinany jest rozpadlinami i stromymi urwiskami.

Wpływ na ukształtowanie powierzchni miały lodowce, przeobraziły one pierwotną rzeźbę terenu, pogłębiając doliny i wygładzając wzniesienia. Dlatego wnętrze wyspy stanowią względnie wyrównane, rozległe, mocniej lub łagodniej pofałdowane wyżyny wzniesione na wysokość 600 - 1000 m n.p.m. z górującymi nad nimi pojedynczymi stożkami czynnych lub wygasłych wulkanów. Stanowią one ponad 1/3 terytorium wyspy.

Ogień tuż pod ziemią

Na wyspie o powierzchni 102 tys. km 2, co stanowi zaledwie 1/3 Polski biegnie granica dwóch olbrzymich płyt tektonicznych. Ich nieustane przemieszczanie się względem siebie wraz z występowaniem tzw. plamy gorąca, jest powodem wyjątkowej aktywności wulkanicznej tej wyspy. Szacuje się, że tylko w ciągu 500 lat, islandzkie wulkany wylały ilość lawy równą połowie ilości wszystkich erupcji wulkanicznych na świecie, w tym okresie.

Islandii mimo to obce są gwałtowne wybuchy. Wypływanie rzadkiej bazaltowej lawy, sprawia, że przebieg ich erupcji jest dużo spokojniejszy od wulkanów tzw. lądowych, eksplozywnych (jak np. Wezuwiusza).

Islandia to nie tylko wulkany, gejzery, gorące źródła, czy fumarole aż 11 % powierzchni tego kraju pokrywają lodowce górskie, które przechodzą stopniowo w szaroczarne pustkowia fiordów. Centrum wyspy, to region pomiędzy dwoma olbrzymi lodowcami Vatnajökull i Hofsjökull, ten pierwszy obejmuje obszar 8400 km2. Wyspa ta jest w dużej części bezludną, jałową przestrzenią na której nie spotkamy żadnego żywego stworzenia.

Życie na lodowej wyspie

W tej subarktycznej krainie najczęstszymi formacjami roślinnymi są łąki i tundra. Do pospolitych roślin islandzkich należą: wrzos, czarna jagoda, żurawina, borówka brusznica, krzaczaste gatunki wierzby i brzozy. Kompleksy leśne stanowią jedynie 1,44% powierzchni kraju zbudowane są z skarłowaciałej, ewentualnie z jarzębiną i wierzbą.

Świat zwierzęcy jest jeszcze uboższy niż świat roślinny tej wyspy. Naturalnie Islandię zamieszkują tylko dwa gatunki ssaków. Niedźwiedź polarny który do wyspy przypływa na krach lodowych oraz lis polarny. W 1770 roku sprowadzono w celu udomowienia renifery, okazały się one jednak zbyt trudne w hodowli i zdziczały. Na islandzkiej wyspie powszechnie hoduje się owce które ze względu na dużą ilość pastwisk mają spore pole do żerowania. Islandię zamieszkują jeszcze niektóre gatunki ptaków, płazów i mięczaków.

 

Do wczesnego średniowiecza Islandia była niezamieszkała.

Od końca VIII w., jako pierwsi, zaczęli odwiedzać tę bezludną wyspę irlandzcy mnisi, których pobyt nie miał jednak charakteru stałego.

W połowie XIII w. żyło na Islandii około 80 tys. osób. Jak na ówczesne czasy, była to całkiem pokaźna populacja. Pod koniec XVIII w. zaludnienie Islandii spadło do zaledwie połowy tej liczby. Powodem tego zjawiska był cały splot niekorzystnych wydarzeń w dziejach wyspy w okresie tych kilku wieków. Obecnie ludność Islandii wynosi 300 000 ludzi.

W Islandii brak jest typowego osadnictwa wiejskiego, charakterystycznego dla Europy. Gospodarstwa rolne działają w rozproszeniu w postaci pojedynczych farm, oddalonych od siebie o kilka czy kilkanaście kilometrów. Wszystkie zwarte osady są traktowane, jako miasteczka.

Na Islandii przyjęte zostało, że każda miejscowość, licząca powyżej 200 mieszkańców, której ludność utrzymuje się z zajęć pozarolniczych, jest uznana za miasto. W rzeczywistości miejscowości liczące poniżej 1.000 osób, tylko w nielicznych przypadkach przypominają z wyglądu małe miasteczko.