29 X 2013, 11:30:00 | Kategoria: Artykuły

W ciągu roku piloci pochłaniają takie ilości promieniowania, jak pracownicy elektrowni jądrowych. Takie dawki w dłuższym okresie czasu mogą powodować zwiększenie ryzyka zachorowania na nowotwory lub zaćmę.

Piloci latając na bardzo dużych wysokościach mają nad sobą cienką warstwę atmosfery, chroniącą ich przed promieniowaniem słonecznym i kosmicznym. Przez ten zapas wchłaniane są tylko małe ilości promieniowania i tym samym pilot narażony jest na jego bardzo duże dawki. Przykładowo, podczas standardowego lotu z Chicago do Pekinu pilot narażony jest na równowartość promieniowania jakie jest wykorzystywane podczas dwóch zdjęć rentgenowskich klatki piersiowej. Przy takich ilościach, podczas całej kariery lotniczej piloci są w grupie osób o podwyższonym ryzyku zachorowania na nowotwory lub zaćmę.

Nie tylko piloci mają czym się martwić. Narażeni są również pasażerowie. Osoby często korzystające z transportu lotniczego podczas 100000 mil lotu pochłaniają dwudziestokrotność promieniowania wykorzystanego do zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej.

Warto jednak pamiętać, że nawet do powierzchni ziemi dociera promieniowanie. Promieniowanie kosmiczne i jego substytuty są na tyle silne, że mają wpływ na człowieka znajdującego się na poziomie morza. Promieniowanie to może osiągnąć nawet wartość promieniowania wykorzystanego do jednego zdjęcia rentgenowskiego.

W samolotach dawki te zwiększają się dziesięciokrotnie lub więcej. Ekspozycja na promieniowanie zależy od wysokości, na której leci samolot oraz szerokości geograficznej (na biegunach jest się bardziej narażonym na promieniowanie). Wpływ na to mają również ilości plam i aktywność słoneczna (dawka promieniowania może zwiększyć się aż stokrotnie podczas burzy słonecznej).

Jest jednak nadzieja na rozwiązanie tego problemu. NASA opracowuje eksperymentalny przyrząd do prognozowania ekspozycji na promieniowanie w czasie rzeczywistym. Nazywać się on będzie NAIRAS (Nowcast od Atmospheric Ionizing Radiation System).

Liczba lotów polarnych w ostatnich czasach bardzo wzrosła. Linie lotnicze wolą takie rozwiązanie z kilku powodów. Po pierwsze można w ten sposób znacznie skrócić czas lotu. Po drugie takie loty zmniejszają ekspozycję na wiatr czołowy, co zmniejsza koszt paliwa do kilkudziesięciu tysięcy dolarów.

Jednak na ziemskich biegunach problem promieniowania jest największy. Wpływają na to leje pola magnetycznego. Podczas typowego dnia, gdy Słońce nie okazuje większej aktywności, dawki promieniowania są 3-5 razy większe niż w okolicach równika.

NAIRAS już teraz może pomóc pilotom, którzy chcą wiedzieć jaka sytuacja panuje nad biegunami. Może to sprawdzić na globalnej mapie dawek promieniowania dla różnych torów i wysokości lotu. Mapy tworzone są przy wykorzystaniu najnowocześniejszych kodów fizyki oraz aktualnych pomiarów promieniowania kosmicznego oraz aktywności słonecznej. Przyrząd jest na razie w fazie eksperymentu, jednak naukowcy w przyszłości planują go rozpowszechnić i wyniki publikować na zasadzie prognoz pogody.

NAIRAS ma bardzo dużą wartość dla linii lotniczych. Koszt przelotu nad biegunem wynosi od 35 tys. do 40 tys.dolarów. Z kolei wybierając dłuższą drogę, koszty wzrastają do 100 tys. dolarów. Korzystanie z NAIRAS mogłoby ułatwić wybór trasy lotu podczas burzy radiacyjnej. Jeszcze ważniejszy jest aspekt ludzki. Piloci często nie są świadomi zagrożenia, z jakim wiąże się wykonywanie tego zawodu.