Rybitwy znowu zadomowią się w Warszawie. Odtworzenie kolonii lęgowych tych ptaków to jeden z głównych celów projektu, którego realizację gwarantuje podpisana dziś przez Hannę Gronkiewicz-Waltz, prezydent m.st. Warszawy i Jana Rączkę, Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umowa. Uroczystość z udziałem Janusza Zaleskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska, Głównego Konserwatora Przyrody, dotyczy dofinansowania przedsięwzięcia ze środków Unii Europejskiej w ramach Instrumentu Finansowego na Rzecz Środowiska Life.
Projekt „Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków Doliny Środkowej Wisły w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej”, podobnie jak z założenia wszystkie projekty zaliczane w ramach Instrumentu LIFE+ do kategorii „LIFE+ Przyroda”, jest nakierowany na wspieranie procesu wdrażania na poziomie lokalnym i regionalnym dwóch dyrektyw unijnych: ptasiej i siedliskowej oraz dalszego rozwoju i wdrażania sieci Natura 2000.
Umowa umożliwi przywrócenie gatunków chronionych żyjących nad Wisłą. Za pieniądze unijne i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wykonane będą ważne i ciekawe prace by przywrócić niektóre gatunki ptaków Warszawie. Wisła jest olbrzymim kapitałem przyrodniczym, ale również olbrzymim kapitałem dla miasta, które z tych wszystkich usług ekosystemowych może czerpać olbrzymie korzyści - podkreślił Janusz Zaleski, Główny Konserwator Przyrody.
Projekt obejmuje swoim zasięgiem 32-kilometrowy miejski odcinek Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły (kod obszaru PLB140004) w granicach Warszawy, na terenie przynależącym do dziewięciu warszawskich dzielnic: Wilanowa, Wawra, Mokotowa, Śródmieścia, Pragi Południe, Pragi Północ, Żoliborza, Bielan i Białołęki.
Umowa jest szczególna, ponieważ obejmuje rejon na styku wielkiej aglomeracji miejskiej, jaką jest Warszawa oraz przebiegającego przez jej serce ważnego korytarza ekologicznego, obszaru Natura 2000 – doliny Wisły. Wartość całego projektu to 14,65 mln zł. Dofinansowanie z Unii Europejskiej wynosi 7,17 mln zł, z NFOŚiGW - 6,35 mln zł, natomiast wkład beneficjentów to 0,97 mln zł (m.st. Warszawa) i 0,16 mln zł (Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków).
Do głównych celów przedsięwzięcia należą:
1) Odtworzenie kolonii lęgowych ptaków, gatunków priorytetowych z rzędu siewkowe (Charadriiformes), przede wszystkim rybitwy rzecznej (Sterna hirundo) i rybitwy białoczelnej (Sterna albifrons), na odcinku Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły w granicach Warszawy. Dla rybitwy rzecznej i rybitwy białoczelnej OSOP Dolina Środkowej Wisły jest ich najważniejszym krajowym lęgowiskiem, podtrzymującym egzystencję odpowiednio 40% i 80% ich polskich populacji, lecz na samym odcinku warszawskim sukces lęgowy par jest obecnie bliski zeru.
W trakcie realizacji projektu powstaną nowe stabilne wyspy i 4 komplety wysp pływających oraz zwiększy się ilość płycizn i odsypów piaszczystych przy brzegach bocznego koryta rzeki, dzięki czemu zaistnieją warunki środowiskowe zwiększające udatność lęgów ptaków, powstaną nowe obszary tarlisk ryb – podstawowego pokarmu gatunków, na których skupia się projekt, oraz zwiększy się areał żerowania rybitw, mew i innych gatunków;
2) Poprawa spójności wewnętrznej OSOP Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły poprzez odtworzenie środowisk charakterystycznych dla roztopowego charakteru Wisły środkowej na odcinku warszawskim;
3) Zapewnienie poprawy warunków ochrony w obszarze Natura 2000 poprzez spowodowanie wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców Warszawy w zakresie ochrony zagrożonych gatunków ptaków, zmiana ich zachowań dotyczących użytkowania obszarów Natura 2000 oraz włączenie w działania na rzecz ochrony ptaków i ich siedlisk nad Wisłą;
4) Zapewnienie trwałości formalnej i instytucjonalnej współpracy instytucji publicznych zarządzających obszarem przy wspólnej realizacji zadań ochronnych na terenie OSOP Natura 2000 w Warszawie.
W 2009 roku Komisja Europejska zaakceptowała 10 wniosków z Polski na łączną kwotę dofinansowania wynoszącą około 13,7 mln euro. W ramach tego naboru nasz kraj wykorzysta blisko 117% przysługującej mu alokacji i dołącza w ten sposób do Włoch i Hiszpanii, tj. krajów które wykorzystują więcej środków LIFE+ od zaplanowanych.
W ramach naboru 2010 roku, NFOŚiGW przekaże do Komisji Europejskiej 42 wnioski LIFE+ na łączne zapotrzebowanie ze środków KE wynoszące blisko 48 mln euro.
