O miesiąc wcześniej

Dotychczas najwcześniejsze przyloty żurawi notowano w końcu lutego. A tym czasem pierwsze pary żurawi zauważono koło Myszyńca w województwie warmińsko - mazurskim. Ptaki te zimują w Hiszpanii i przylatują do Polski wiosną. W tym roku wróciły do nas prawie miesiąc wcześniej. Najprawdopodobniej ściągnęła je do Polski wysoka jak na tę porę roku temperatura.

Przyroda przyrodzie wilkiem

Ostatnio mnożą się doniesienia, że globalne ocieplenie powoduje zanik pokrywy lodowej w Arktyce. Miesiąc temu setkom tysiący młodych fok zagrażało wyginięcie z głodu na Morzu Białym. Foki każdej wiosny migrują z Morza Barentsa na Morze Białe, by wydać na świat potomstwo. Gdy focze niemowlaki przestają żywić się matczynym mlekiem, foki wracają na lodowych krach do siedlisk w Morzu Barentsa. Niestety silne wiatry sprawiły w tym roku, że młode foki pozostały uwięzione w rejonie Morza Białego, gdzie większość pożywienia znajduje się na zbyt wielkiej dla nich głębokości. Zdaniem ekspertów, bez natychmiastowej pomocy ponad 200 tysięcy młodych focząt - z około 350 tysięcy narodzonych - może po prostu stracić życie. Na ratunek foczkom wyruszył rosyjski statek z Murmańska. Statek będzie na swoim pokładzie systematycznie "przerzucał" foczki do Morza Barentsa.

- Konik polny

Podobnie jak wiele owadów, koniki polne odczuwają zmiany pogody. Cykają coraz głośniej, kiedy rośnie temperatura. Odgłosy te nie są, jak sądzą niektórzy, śpiewem, lecz dźwiękiem wydawanym przez szybkie pocieranie odnóży o twardą okrywę skrzydeł.

Szukajmy oznak wiosny

Rolnicy, żeglarze i wszyscy, których życie i praca zależą od pogody, już dawno spostrzegli, że przyroda wokół nich daje wiele informacji o nadchodzącej pogodzie. Mądrości ludowe opierają się na obserwacji wielu zjawisk: koloru nieba, lotu jaskółek itp. Oczywiście, niektóre przysłowia o pogodzie są po prostu przesądami i mało przydają się w przewidywaniu pogody. Są jednak takie, które opierają się na wnikliwej obserwacji przyrody i mogą dać trafną prognozę. Niewielkie zmiany w powietrzu, których nie możemy odczuć, często oddziałują na rośliny i zwierzęta. Zmiany w ich wyglądzie lub usposobieniu mogą być zapowiedzią zmiany pogody.

Dąb czy jesion?

Jak wynika z wielu przysłów ludowych, naturalne znaki mogą być zwiastunem pogody na wiele dni naprzód, tak samo jak na następnych kilka godzin. Stare angielskie przysłowie mówi, że jeżeli dąb kwitnie przed jesionem, powinniśmy mieć ładną pogodę (możliwy jest niewielki deszcz). Gdy jednak jesion kwitnie przed dębem, możemy spodziewać się miesiąca dżdżystego. Z obserwacji wynika, że jest nieco prawdy w tych długoterminowych prognozach. SP

Krowa synoptykiem?

Kiedy widać krowy leżące na polach, można spodziewać się deszczu. Krowy wyczuwają wilgoć w powietrzu i kładą się, aby zapewnić sobie suche miejsce do leżenia. Może istotnie wyczuwają one zmiany pogody wcześniej niż ludzie, okazuje się jednak, że mylą się dosyć często. [SP]

Synoptyk amator w lesie

Szyszki sosnowe są jednym z najpewniejszych naturalnych wskaźników pogody. W czasie suszy rozchylają się i otwierają. Kiedy są zamknięte, dają nieomylny sygnał, że zbliża się deszcz. Dzieje się tak, ponieważ w czasie suszy łuski kurczą się i sztywno odstają. Kiedy powietrze jest wilgotne, absorbują parę wodną i z powrotem stają się elastyczne, pozwalając szyszce przybrać normalny kształt. [SP]

Zwierzętom coraz cieplej

Klimatolodzy dyskutują czy mamy do czynienia z ociepleniem klimatu podczas gdy zoolodzy obserwują zmiany zachowań zwierząt. Zasięg występowania wielu europejskich gatunków motyli przesunął się o 240 km na północ. Obserwuje się je w Finlandii i Szwecji, gdzie kilkadziesiąt lat wcześniej tam nie występowały. Zaobserwowano również wyraźny wzrost populacji norweskich pluszczy - ptaków, które żywią się owadami z dna górskich strumieni. Wyjaśnienia tych obserwacji szuka się w cieplejszych zimach w Skandynawii i nie zamarzaniu potoków. To ułatwia pluszczom zdobywanie pokarmu i przetrwanie najtrudniejszego okresu. [WiŻ 6/2000]